Cách loài ong giao tiếp với nhau sẽ làm bạn bất ngờ khi chúng dùng các tín hiệu như nhảy múa, phát ra mùi,… để ra hiệu cho đồng loại. Ngay cả các nhà khoa học cũng trầm trồ với sự giao tiếp này của chúng và cho rằng đây là loài vật khá thông minh, nhất là loài ong là một trong những côn trùng có tính tổ chức xã hội cực kỳ cao và chúng phân công công việc với nhau rất rõ ràng.
Ong mật giao tiếp thông qua các chuyển động (Ngôn ngữ khiêu vũ):
Ong thợ thực hiện một loạt các chuyển động, thường được gọi là “điệu nhảy lắc lư”, để hướng dẫn cho những con ong thợ khác biết vị trí của các nguồn thực phẩm cách tổ ong hơn 150 mét.
Trước khi ong mật đi kiếm ăn, ong dò đường sẽ bay ra khỏi tổ để tìm phấn hoa và mật hoa. Nếu thành công trong việc tìm kiếm nguồn cung cấp thực phẩm tốt, các con ong dò đường trở về tổ và “nhảy múa” trên tổ ong, ra tín hiệu cho những con ong khác.
Đầu tiên ong mật đi thẳng về phía trước, mạnh mẽ lắc bụng và tạo ra âm thanh ù ù với nhịp đập của đôi cánh. Khoảng cách và tốc độ của chuyển động này sẽ truyền đạt khoảng cách của khu vực tìm kiếm thức ăn cho các con ong khác. Các giao tiếp hướng dẫn trở nên phức tạp hơn khi con ong dò đường nhảy múa sắp xếp cơ thể của mình theo hướng của thức ăn, tùy theo hướng mặt trời. Toàn bộ kiểu khiêu vũ là theo hình số tám, với việc con ong lặp đi lặp lại phần đường thẳng của chuyển động mỗi lần nó vòng vào trung tâm.
Ong mật sử dụng hai điệu nhảy lắc lư để hướng dẫn những con ong khác đến các nguồn thực phẩm gần tổ hơn. Điệu nhảy vòng tròn, một loạt các chuyển động tròn hẹp, cảnh báo các thành viên trong bầy với sự hiện diện của thức ăn trong vòng 50 mét của tổ ong. Điệu nhảy này chỉ truyền đạt hướng của nguồn cung thức ăn.
Điệu nhảy lưỡi liềm, một kiểu di chuyển hình lưỡi liềm, cảnh báo ong thợ với nguồn cung cấp thực phẩm trong vòng 50-150 mét từ tổ ong.
Các điệu nhảy của ong mật đã được quan sát và ghi nhận bởi Aristotle vào đầu năm 330 trước Công nguyên. Karl von Frisch, giáo sư động vật.
Ong mật giao tiếp thông qua mùi vị (Pheromone):
Các dấu hiệu về mùi cũng truyền thông tin quan trọng đến các thành viên của đàn ong mật. Pheromone do ong chúa tiết ra kiểm soát sự sinh sản trong tổ ong. Cô phát ra chất kích thích tố khiến các công nhân nữ không quan tâm đến việc giao phối và cũng sử dụng chất kích thích tố này để khuyến khích các máy bay không người lái nam giao phối với cô. Con ong chúa tạo ra một mùi độc đáo cho cộng đồng biết rằng nó đang sống và khỏe mạnh. Khi một người nuôi ong giới thiệu một ong chúa mới đến một đàn, họ phải giữ ong chúa trong một lồng riêng trong tổ ong trong vài ngày, để ong quen với mùi của nó.
Pheromone cũng đóng một vai trò trong việc bảo vệ tổ ong. Khi một con ong mật đốt, nó tạo ra một pheromone để cảnh báo các đồng nghiệp của cô ấy về mối đe dọa. Đó là lý do tại sao kẻ đột nhập bất cẩn có thể bị nhiều vết đốt nếu đàn ong mật bị quấy rầy.
Ngoài vũ điệu lắc lư, ong mật sử dụng các tín hiệu mùi từ nguồn thức ăn để truyền thông tin cho các con ong khác. Một số nhà nghiên cứu tin rằng những con ong trinh sát mang mùi độc đáo của những loài hoa mà chúng đến thăm trên cơ thể chúng và những mùi này phải có để vũ điệu vẫy tay phát huy tác dụng. Sử dụng một con ong mật robot được lập trình để thực hiện vũ điệu lắc lư, các nhà khoa học nhận thấy những người theo dõi có thể bay khoảng cách và hướng thích hợp, nhưng không thể xác định được nguồn thức ăn cụ thể có ở đó. Khi mùi hoa được thêm vào ong mật robot, các công nhân khác có thể xác định vị trí của hoa.
Như vậy, cách loài ong giao tiếp với nhau là thông qua tín hiệu mùi và thông qua các chuyển động hay còn gọi là tín hiệu khiêu vũ. Chính nhờ nhựng cách giao tiếp này mà loài ong trở thành một trong những côn trùng có tập tính bầy đàn tốt nhất và có sự tổ chức, phân công công việc tốt nhất.
Ngoài ra, loài ong cũng là một trong những côn trùng tạo ra những sản phẩm chất lượng, chứa hàm lượng dinh dưỡng cực kỳ cao. Những thực phẩm đó gồm: sữa ong chúa, mật ong và phấn hoa. Cả 3 thực phẩm trên đều được mệnh danh là “thần dược” khi có công dụng cải thiện sức khỏe con người, mở ra một làn da trẻ hóa, xinh đẹp và đặc biệt là có tác dụng phòng chống ung thư.